Mehfil Media Canada’s Best Newspaper
Related Articles
The land of this country is always moving: ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਜ਼ਿਉਂਦੀ ਧਰਤੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੋਈ ਮਜ਼ਾਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਇਸ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਇੰਡੋ-ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਅਨ ਪਲੇਟ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਟੈਕਟਾਨਿਕ ਪਲੇਟ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਬਦਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਪਲੇਟ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਿਫਟ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ ਤਾਂ ਇਹ ਪੰਦਰਾਂ ਸੌ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਜਾਵੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਜਿਹਾ ਹੋਣ ਲਈ ਲੱਖਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਇਹ ਇੰਨੀ ਜਲਦੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ।
ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਅਪ੍ਰੈਲ 2015 ਵਿੱਚ ਭੂਚਾਲ ਆਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਭੂਚਾਲ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਰੇਕਟਰ ਸਕੇਲ ‘ਤੇ 7.8 ਮਾਪਿਆ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਤਬਾਹੀ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਕਈ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਇਹ ਵੀ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਇੰਡੋ-ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਘੁੰਮਣ ਕਾਰਨ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਇੰਨਾ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਭੂਚਾਲ ਆਇਆ ਸੀ।
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਟੈਕਟਾਨਿਕ ਪਲੇਟ 6 ਮੀਟਰ ਤੱਕ ਖਿਸਕ ਗਈ!
ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1934 ਵਿੱਚ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸੇ ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਭੂਚਾਲ ਆਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਪਲੇਟ ਆਪਣੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਕਰੀਬ 6 ਮੀਟਰ ਤੱਕ ਖਿਸਕ ਗਈ ਸੀ। ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਟੈਕਟਾਨਿਕ ਪਲੇਟ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕਿੱਥੇ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਚਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਦਰਅਸਲ, ਟੈਕਟਾਨਿਕ ਪਲੇਟ ਧਰਤੀ ਦੀ ਉਪਰਲੀ ਸਤ੍ਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਭੂ-ਪਲੇਟ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਹਿਮਾਲਿਆ ਕਿਵੇਂ ਬਣਿਆ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਲੇਟ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ
ਵਿਗਿਆਨੀ ਇਹ ਵੀ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਵੱਲ ਭਾਰਤੀ ਪਲੇਟ ਦੀ ਗਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਇਹ ਵੀ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਪਲੇਟ ਲਗਭਗ ਲੱਖਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਵੱਲ ਵਧ ਕੇ ਆਪਣਾ ਦਬਾਅ ਵਧਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਬਾਅ ਕਾਰਨ ਹਿਮਾਲਿਆ ਪਰਬਤ ਬਣਿਆ। ਭਾਰਤੀ ਪਲੇਟ ਇਸ ਸਮੇਂ ਉੱਤਰ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਤਿੱਬਤ ਵੱਲ ਭਾਵ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਲੇਟ ਲਗਭਗ 20 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਤਿੱਬਤ ਪਲੇਟ ਵੱਲ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਤਿੱਬਤ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਭੂਚਾਲ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਧਰਤੀ ਕਰੋੜਾਂ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਦਰਾਂ ਸੌ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੈਅ ਕਰੇਗੀ
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਟੈਕਟਾਨਿਕ ਪਲੇਟ ਇੰਡੋ-ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਅਨ ਪਲੇਟ ‘ਤੇ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਪਲੇਟ ਹੈ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਅਨ ਪਲੇਟ 2.2 ਇੰਚ ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਪਲੇਟ ਦੋ ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਧੇ ਕਾਰਨ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਧਰਤੀ ਲਗਾਤਾਰ ਹਿੱਲ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਅਗਲੇ ਕਰੋੜਾਂ ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਇਹ ਲਗਭਗ ਪੰਦਰਾਂ ਸੌ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੈਅ ਕਰ ਲਵੇਗੀ।
